Πιλοτικό δίκτυο μέτρησης αιωρουμένων σωματιδίων στο δήμο Θέρμης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών

Ένα πιλοτικό δίκτυο μετρήσεων των αιωρουμένων σωματιδίων δημιουργήθηκε μέσα από τη συνεργασία του δήμου Θέρμης με το Πανεπιστήμιο Πατρών. Παράλληλα, μια πρωτοποριακή ιστοσελίδα παρέχει πληροφόρηση για τις συνθήκες ρύπανσης και την ποιότητα του αέρα σε πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, μέσω εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα, οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται σχετικά με τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων, την τυχόν υπέρβαση των ορίων και τις τυχόν απαιτούμενες ενέργειες για αποφυγή επιπτώσεων στην υγεία.

Τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία και μεταβάλουν τις κλιματικές συνθήκες. Προέρχονται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τη βιομηχανία, τη σκόνη του εδάφους, τις αγροτικές δραστηριότητες, τις οικοδομικές κατασκευές κ.λπ. Οι συγκεντρώσεις τους, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, είναι σε υψηλά επίπεδα και εξαρτώνται από την περιοχή, την εποχή και την ώρα της ημέρας. Η αύξηση της χρήσης τζακιών και γενικά ξύλου/βιομάζας ως μέσου θέρμανσης έχει αλλάξει τη σύσταση και τα χαρακτηριστικά της αστικής και περιαστικής ρύπανσης. Οι επιπτώσεις στην υγεία θεωρούνται σημαντικές για μια σειρά από νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος και ευαίσθητες κατηγορίες πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά.

Αναλυτικότερα, ο Δήμος Θέρμης έχοντας πάντα ως προτεραιότητα τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών, υπέγραψε Προγραμματική Σύμβαση με το Πανεπιστήμιο Πάτρας , με στόχο την ανάπτυξη δικτύου μέτρησης των αιωρούμενων σωματιδίων σε όλη την έκταση του Δήμου.

Το σύστημα παρακολούθησης της συγκέντρωσης των αιωρούμενων σωματιδίων έχει, ήδη, ξεκινήσει και προχωρά με γοργούς ρυθμούς, αφού το ενδιαφέρον των πολιτών για άμεση και κατανοητή πληροφόρηση είναι έντονο.

Το δίκτυο θα αποτελείται από 25 σταθμούς, διασκορπισμένους σε όλο το Δήμο, καθώς και έναν κινούμενο σταθμό. Μέχρι σήμερα έχουν εγκατασταθεί δοκιμαστικά οι πρώτοι πέντε σταθμοί στο Δημαρχείο (Θέρμη), στα Δημοτικά Καταστήματα των Βασιλικών, Νέας Ραιδεστού, και Καρδίας, καθώς και στο κτίριο όπου στεγάζει το ΚΑΠΗ και το ιατρείο στον Τρίλοφο.

Μέσα από την ιστοσελίδα http://www.thermiair.gr/ που έχει δημιουργηθεί παρουσιάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο οι μετρήσεις από τους πρώτους σταθμούς παρακολούθησης και καταγραφής των αιωρούμενων σωματιδίων, στο Δήμο Θέρμης, με φορέα υλοποίησης το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών. Στόχος είναι μέσα από τη γνώση για τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και την ποιότητα του αέρα η ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης στους πολίτες, η πρόληψη και η προστασία από τις επιπτώσεις.

Ειδικότερα, οι πρωτότυπες και καινοτόμες δράσεις που θα πραγματοποιηθούν μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος είναι:

α. Αξιοποίηση οργάνων τελευταίας γενιάς και μεγάλης ακρίβειας, μέσω της δημιουργίας πυκνού δικτύου 25 σταθμών μέτρησης, που θα εγκατασταθούν σε όλες τις Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες του Δήμου. Συγκεκριμένα, θα τοποθετηθεί ένας σταθμός σε κάθε οικισμό, εκτός της Θέρμης και του Τριλόφου, όπου θα τοποθετηθούν 4 και 2 αντίστοιχα. Επίσης, 4 σταθμοί θα τοποθετηθούν σε περιοχές ενδιαφέροντος (π.χ. σχολεία, μεγάλες οδικές αρτηρίες, χώροι άθλησης/αναψυχής κ.λπ.). Επιπλέον, για τη συλλογή των στοιχείων θα χρησιμοποιηθεί και ένας κινούμενος σταθμός μέτρησης.

β. Πραγματοποίηση σειράς από πειραματικές εκστρατείες με τη χρήση κινητού σταθμού μέτρησης (in-motion sampling), σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και του έτους, σε περιοχές που οι εκπομπές των αιωρούμενων σωματιδίων και οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι διαφορετικές.

γ. Συσχέτιση της διακύμανσης της συγκέντρωσης των πολύ μικρών σωματιδίων με τις επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών, που θα αξιολογηθούν με μία σειρά από δείκτες ποιότητας αέρα, όπως ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος.

Έτσι, θα υπολογιστούν για πρώτη φορά στον Δήμο Θέρμης και με ιδιαίτερα μεγάλη ανάλυση τα επίπεδα των δεικτών ποιότητας αέρα, θα διερευνηθούν για κάθε περιοχή του Δήμου οι μέρες και ώρες της ημέρας με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στην υγεία, και θα δημιουργηθεί μία βάση αξιόπιστων δεδομένων (ελεύθερα διαθέσιμη), για τις όποιες μελλοντικές δράσεις με σκοπό την προστασία των πολιτών και τη μείωση των επιπέδων της ρύπανσης από τα αιωρούμενα σωματίδια.

δ. Διερεύνηση δυνατότητας χρήσης των προγνώσεων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ για τις συγκεντρώσεις των αιωρούμενων σωματιδίων: Συγκεκριμένα, θα γίνει αναλυτική αξιολόγηση των προγνώσεων μέσα από τη σύγκρισή τους με τις μετρήσεις του επίγειου δικτύου με βάση την περιοχή μέτρησης και τις μετεωρολογικές και κλιματικές συνθήκες. Στη συνέχεια, θα εφαρμοστούν αλγόριθμοι διόρθωσης για τη βελτίωση των προγνώσεων. Τα δεδομένα θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τις όποιες μελλοντικές δράσεις με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων στις περιπτώσεις που προβλέπονται επίπεδα ρύπανσης που μπορεί να είναι επικίνδυνα για τον γενικό πληθυσμό ή ευαίσθητες ομάδες.

ε. Ενημέρωση του κοινού μέσω εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα, σχετικά με τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων, την τυχόν υπέρβαση των ορίων και τις τυχόν απαιτούμενες ενέργειες για αποφυγή επιπτώσεων στην υγεία.